ÀITICHEAN ADHARTACH
Blàr nan Cuantan Mòra
Bha Arcaibh air leth cudromach dhan rìoghachd tro Chiad Chogadh Mhòr. Chaidh Scapa Flow a thaghadh mar phrìomh bhunait Cabhlach Mhòr Nèibhidh na RA agus b’ e a’ chiad bhunait aca aig tuath. Ro 1914 bha prìomh bhunaitean nèibhidh Bhreatainn daonnan air a bhith faisg air a’ Chaolas Shasannach. B’ e rùn bunait Scapa Flow smachd a chumail air na slighean a-steach don Chuan a Tuath.
B’ ann bho uisgeachan domhain Sgapa Flow a sheòl Cabhlach Mhòr Nèibhidh na RA a dh’ ionnsaigh costa an Danmhairg agus Blàr Jutland, am blàr mara bu mhotha sa Chiad Chogadh. Eadar 31 An Cèitean agus 1 An t-Ògmhios 1916 chailleadh corr air 6,000 seòladair Breatannach. Nam measg bha ochd duine deug à Leòdhas a bha air bòrd HMS Invincible, Black Prince, Broke, Defence agus Indefatigable. Chailleadh triùir à Sealtainn air HMS Queen Mary, HMS Invincible agus HMS Malaya agus aon duine à Arcaibh air HMS Tiger.
An dèidh a’ bhlàir, thadhail am Morair Kitchener, Rùnaire Stàite a’ Chogaidh, air a’ Chabhlaich Bhreatannaich, an dèidh dhaibh tilleadh gu Arcaibh. Nuair a bha e a’ falbh air bòrd HMS Hampshire, bhuail i ann am mèinn Gearmailteach agus chailleadh e fhèin agus 736 eile san sgrios.
Gailearaidh Bhidio 1
Aig deìreadh a’ chogaidh chuir Cabhlach Mhòr na Gearmailt a soithichean fhèin fodha ann an Sgapa Flow. San Ògmhios 1919 bha Cabhlach Bhreatainn air 74 soithichean-cogaidh a chumail mar phàirt den èirig cogaidh agus bha iad a’ feitheamh fios bho na co-chòmhragaichean faic dè bu chòir dèanamh leotha. Ach ghabh Àrd-mharaiche nan Gearmailteach an cothrom òrdugh a thoirt do a chiud sheòladairean am bàtaichean a chur fodha gus nach rachadh iad ann an làmhan feachdan nan co-chòmhragaichean.
Chan eil lorg ach air dà chlag bho na bàtaichean a chaidh a chur fodha ann an Sgapa Flow agus tha tè dhiubh sin crochte taobh a-muigh Eaglais Naomh Mìcheil ann an Èirisgeigh. Thàinig a’ chlag seo bho SMS Derfflinger, crùisear-cogaidh Gearmailteach aig an robh làmh ann an cur fodha HMS Queen Mary agus HMS Invincible aig Blàr Jutland.
Gailearaidh Bhidio 2
Gailearaidh Bhidio 2 :::
Kris Drever song about Scapa Flow
AIR AIS CHUN A’ MHULLAICH